Eit samfunn som ikkje nullar meg ut

Eg hadde som mål å arbeida til eg var 70,
"pensjonist" -var ingenting å trakta etter.

Så blei eg ufør
før eg var 50,
med jamlege sjukehusinnleggingar og varig pleie som alternativ.

No ser eg fram til å bli pensjonist,
vanleg pensjonist.
Vera som dei andre igjen,
få røysterett når det er snakk om velferdssamfunnet,
ikkje måtte forklara,
eller rettare:
oppleva at det er forventa at ein forklarer,
sjølv om ingen har rett på smertene mine
og svært få eigentleg er interesserte i dei.

Eg er arbeidsufør,
ikkje uføretrygda.
Viss andre kallar seg lønsmottakar i staden for arbeidstakar,
skal eg vera med på å bli kalt trygda.
Som arbeidsufør vil heller ikkje eg bli definert
utifrå kven som står for utbetalingane til meg.
Eg får trygd fordi eg er arbeidsufør,
eg er ikkje arbeidsufør for å få trygd.

Trass alle desse negative utsegnene,
er eg svært takksam for å vera del av eit samfunn
der sjukdom og skade ikkje nullar meg ut.

Når ein ikkje lenger kan snakka som ein Foss, slik me begge gjorde før.

Ja, me er mange som har lurt på kva som gjorde at Foss ikkje snakka som før. Var det alkohol, sjukdom, medisiner? No har han gitt oss svaret. Eg trur det var bra, både for han sjølv og for den politikken han målber.

Når ein endrar oppførsel, blir dei ein møter forvirra. Men tru meg, når det er du sjølv som opplever endringa, er det mange gonger tøffare.

Etter store dosar narkose, mista eg grepet på språket ei stund. Snakka eg om ver og vind, kunne eg skjula problemet, men skulle eg henta fram framandord eller sjeldan brukte ord, gjekk det gale. Då blei i beste fall gorilla til alligator og incentiv til intensiv. I verste fall var orda heilt og fullt vekke. Ved starten av ei setning kunne eg ana at dette ikkje kom til å gå bra. Eg kom til å mista tråden undervegs til konklusjonen, eller eg ville mangla viktige ord.

Då eg skulle tilbake i jobb, som leiar i sjukehus, visste eg at på leiarmøta sat det legar, pyskiatarar og psykologar rundt bordet. Dei ville avsløra meg momentant. Eg valde derfor å seia frå først som sist: Eg kjem til å mangla ord, rett som det er, så når eg stoppar opp, er det fint om de gir meg ordet, no heilt bokstavleg tala.

Det gjekk glimrande. Verre var det å tala offentleg. Då eg gjekk tilbake til lokalpolitikken for fem år sidan,var det framleis eit etterslep i ordkaoset. Då kjende eg kor tøft det var å gå på ein talarstol att. Eit par gonger måtte eg seia at eg ikkje fann rette ordet, men etter kvart har eg lært å manøvrera unna: Er eg begynt på ei setning, og anar at ordet ikkje er der, tar eg ein sving og seier noko anna, sjølsagt noko som gir same meining.

Det er aldri kjekt å seia for mykje om slikt, i alle fall ikkje mens det står på. Det er mykje lettare når ein kan sjå tilbake på ei tid med slike problem.

Burde Foss sagt frå tidlegare? Eg vil ikkje svara på det spørsmålet, for å stilla opp som "svak" er så krevjande at ein faktisk må få tilbake noko av den mentale styrken før ein kan gjera det.
God betring til Per Kristian Foss!

Rikspolitisk pendlarliv - ein unntakstilstand

Med to og eit halvt års pendling til storpolitikken i Oslo i ryggsekken, kjenner eg at det ikkje er lett å bruka store bokstavar om den situasjonen Warloe er komen i.

Storting og regjering held til i Oslo.

 Det er ikkje til å koma ifrå.

Rekruttering til Storting og regjering skjer frå heile landet.

 Slik vil me ha det.

Konsekvensen er at ein stor flokk politikarar blir vekependlarar. Kontakten med heimstaden er viktig både av private og familiære grunnar, men også for at dei utvalde skal vita kva som går føre seg mellom dei som dei er sette til å representera.

Kvardagane i rikspolitikken er full av gjeremål, for ikkje å seia tale- og høyremål. Ein skal tala og drøfta saker på ulike møte, og ein skal høyra på kva einskildpersonar og grupper vil orientera om. Kvart ord skal vegast på gullskål, om ein er på talarstolen, i radio eller på fjernesyn. Og av og til skal ein kasta glans over samveret. Stort sett går dagen fortare enn svint, - stadig saman med folk, - stadig nye folk. 

Så kjem kvelden, og ein kan slappa av i fred og ro. 

Oftast åleine. 

Og oftast er det heilt greitt.

Men av og til og periodevis kan det bli vel tomt for nokon,

 - for tomt for somme.

I dei tre vintrane eg budde i Oslo i vekene, var eg så heldig å arbeida i Kyrkje - utdannings og forskingsdepartementet med Jon Lilletun som leiar. Me var eit team i den politiske leiinga som trivdes saman, og støtta kvarandre når det trengtest. Når me gjekk gjennom døra inn til avdelinga for politisk leiing, kunne me vera frie. Avdelinga var avlåst og skjerma for resten av departementet, og innafor døra hadde me våre faste medarbeidarar med departementsråden i spissen som me stolte på. Innafor den døra kunne me le og gråta, vera oppgitte og glade, alt etter kva kvardagen hadde gitt av opplevingar.

Ikkje alle departement har det slik. Korleis det er på Stortinget, veit eg ikkje. Men eg høyrte ofte andre seia at dei skulle ynskt dei hadde det slik som me hadde det i KUF. 

Å være vekependlar til ein rikspolitisk kvardag, 

er å leva i unntakstilstand. 

Det forklarer kvifor det kan gå så galt på ulike vis, 

sjølv om det ikkje forsvarer det.

Nesten same tema: Korleis leva med eit ansvar som andre kan måtte ta?

Snåsamannen, Rohde, Twitter og du og eg.

Sterke reaksjonar!

Folk rasar!

Det koker der ute!

Store overskrifter og kommentarar i media kjem og går. Før i tida lurte eg på kven desse «folka som rasar", var. Eg konkluderte med at dei truleg var ein del av journalistane si verd, eller dei sendte sterke reaksjonar inn i journalistbobla som eit varsel frå omverda.

Med sosiale medier er dette noko endra. No kan dei som vil vera med å danne dette «folket» som rasar. Er ein til dømes på Twitter, kan ein fritt kommentera det som blir sagt på Dagsnytt 18 og dermed på å forma «fokemeininga», også om ein er utan jorunalistbakgrunn eller fagleg grunnlag og utan noko som helst form for filter.

Og det er vel bra? Så kan folk flest vera med å gi uttrykk for kva det rådande synet er i ulike saker?

Ja. 

Men:

Kven er det som er på Twitter og kommenterer Dagsnytt 18?

«Kven som vil», men ikkje «kven som helst». Sjølv har eg vore på Twitter i vel eitt år, men når eg skal telja opp kven eg kjenner frå den verkelege verda, må eg nok konstatera at dei som også er på Twitter, på ingen måte er representative.

Slik er det, og det er greitt nok – så lenge ein tar det for det det er. 

I DAG:

Det er kome opp kritikk mot Snåsamannen i ei nyleg utkomen bok. Ei mor, politileiarkvinna Rohde, som fekk hjelp til son sin frå Snåsamannen, vel å seia høgt at ho er glad for hjelpa ho fekk. Og ho seier det utan å be om orsaking. Det handlar ikkje om kva ho trur, men kva ho opplever, seier ho. Og smiler samstundes som ho viser til det gode Snåsamannen har gjort for så mange.

«Det koker der ute», seier programleiaren – fordi folk ikkje liker at politikvinna uttalte seg.

Og sanneleg koker det ikkje etter sending også.  – Fordi ingen fekk vera med i programmet for å kritisera henne som kritiserte kritikken av Snåsamannen.

Er det berre eg som lurer på kor mange kritikarledd som skal vera representerte for å få med breidda?

Eg er ikkje på jakt etter syndebukkar i dette spelet. Eg berre ser at slik er det, med dagens sosiale medier. Og i staden for å furta og synast at dette er for gale, vel eg å delta, mellom anna med dette blogginnlegget.

Når det står i fare for å «koka der ute», vil eg vera med å få opp temperaturen den eine dagen, mens eg ein annan dag vil hella i den delen kaldt vatn som eg kan stilla med, for å moderera temperaturen.

I dag inneber det å seia takk til Rohde som representant for svært mange, i sin respekt for Snåsamannen; fordi han har stilt opp for folk, utan betaling, heilt fram til det siste; utan å søkja media sitt søkelys. Ingen blir sendte til han ufrivillig, staten rekvirerer ikkje hjelp fra han, han kjem aldri i staden for medisinsk hjelp. Alle som søkjer til han, gjer det på eige initiativ og ansvar.

Så får tru og tvil vera ei anna side av denne saka..

Nesten same tema:
Kva er det å vera raus?